صنایع دستی نمدمالی
صنایع دستی نمد مالی (Namad-mali) را می توان یکی از صنایع دستی در سال ها و قرنهای پیش با پیشینه قوی دانست. این هنر اصیل و قدیمی در ابتدا در کشورهای آسیای شرقی و در دوره نوسنگی شناخته شده است. تقریباً چیزی حدود ۲۳۰۰ سال پیش قدمت تاریخی دارد.
پیشینه نمد مالی در ایران
تاریخچه‌ی هنر نمد مالی را می توان در ایران به چادر نشینان ایرانی تعلق داد که از نمدها به عنوان پرده قالی و پتو استفاده می کردند و از گذشته تا کنون شیوه نمد مالی تغییرات آنچنانی نکرده است و همچنان به همان سبک و سیاق سابق تهیه می شود. هنر نمد مالی را می توان به بخش هایی از استان چهارمحال و بختیاری، مازندران، گرگان بابل، آمل، ایلات ترکمن، بخشی از مناطق اصفهانف چهارمحال و بختیاری بروجن، باختران قصر شیرین، سرپل ذهاب و غیره نسبت داد..
مهمترین تولیدات نمدی
تولیدات نمدی دست ساز هنرمندان ایران زمین از تنوع مختلف و بالایی برخوردار است. که می توان شاهد زیراندازهای نمدی، پادری، انواع تن پوش نمد، چوقا، پالتو، کلاه، کارهای هنری، تابلو و… اشاره کرد….
بافت نمد
بافت سنتی برگرفته از پشم که بیشتر به عنوان زیرانداز محسوب می شود، نه تنها در واقع بافته نمی شوند بلکه با کوبیده شدن و تحت فشار در شرایط محیطی مختلف قرار می‌گیرند و مورد استفاده قرار می‌گیرند. معمولاً بهترین شرایط برای تهیه و یا بافتن نمد ایجاد فشار همزمان با رطوبت به حرارت می باشد که باعث تنیده شدن الیاف پشمی در هم خواهد شد.
نحوه تهیه نمد
همانطور در بخش قبلی هم اشاره شد نمدها پشم های رنگی هستند که باید به هم تنیده شوند، کوبیده شوند، روی پارچه بر اساس طرح دلخواه قرار بگیرند، حلاجی شوند و سپس فرایند تهیه نمد را به طور کامل گذرانده و مورد استفاده قرار بگیرند. در اینجا به روش تهیه نمد پرداخت خواهد شد.
برای تهیه نمد بر اساس طرح دلخواه روی یک پارچه پشم های رنگی را طراحی می‌کنند و می‌چینند. پشم حلاجی شده سطح پارچه را را می پوشاند و سپس با رطوبتی که در آن ایجاد شده مدام تحت فشار قرار میدهند. ساعت ها این کار را ادامه میدهند. ضمن رطوبت باید از زور زیادی برای فشردن پارچه های نمدی استفاده کرد. برای اینکه نوک رشته ها به چند رشته تبدیل شود و بتوانند به هم تنیده شوند می توان از صابون یا مایع ظرفشویی استفاده نمود. به اصطلاح محیط را قلیایی می کنند.
آموزش گام به گام نمد مالی
گام اول
پس از آماده کردن پشم ها و شستن آن ها پشم ها را به یک فضای در بسته منتقل میکنیم. سپس پارچه یا گونی را روی زمین صاف و هموار پهن می کنیم. تا پشم ها را روی آن بریزیم و شروع به کار کنیم.
گام دوم
طرح مورد نظرمان را با پشم هایی که داریم روی پارچه و یا گونی که روی زمین پهن کرده‌ایم طراحی میکنیم. طرح ما می تواند بر اساس پشم های رنگی و نقشه های مورد نظر ما پر شود.
گام سوم
در این مرحله باید پشم ها را روی هم انباشته کنیم که به وسیله یک دست افزار سریع این حرکت را تا ارتفاع یک متر انجام می دهیم. باید تمام سطح یکدست باشد.
گام چهارم
در این مرحله باید روی پشم ها آب گرم ریخته تا جایی که آب گرم به سطح زیر پشم ها برسد.
گام پنجم
پس از اینکه آب به سطح زیر پشم ها رسید باید شروع به مالش دادن پشم ها کنیم. برای این منظور پارچه یا گونی را که پهن کرده بودیم و پشم ها روی آن قرار داشت را جمع کرده و طناب پیچ میکنیم.
گام ششم
در این مرحله باید حسابی پشم هایی را که به صورت استوانه پیچانده ایم به مدت ۲ ساعت به خوبی بکوبیم.
گام هفتم
پس از اینکه به خوبی نمدها را کوبیدیم این طناب ها را باز کرده پارچه را پهن نموده می بینیم که پشم ها تغییر شکل داده اند و صاف شده اند. بخش هایی از پارچه که ناصاف است را با دست صاف میکنیم. بخش های نازک تر را ترمیم میکنیم و آن را برای مگام هشتم آماده میکنیم.
گام هشتم
در این بخش روی سطح نمد آب و صابون ریخته شروع به مالش میکنیم تا سطح نمد را بررسی کنیم و اگر نیاز به ترمیم دارند با پشت ترمیم نماییم و این کار را چندین بار تکرار می کنیم. سپس نمد را لوله میکنیم مشتمال می‌دهیم و مجددا بعد از یک ساعت مشتمال نمد را باز میکنیم و از سمت دیگر پارچه لول میکنیم و مجددا این عمل تکرار خواهد شد. باز کردن، ترمیم، لوله کردن، مشت و مال دادن این فرایند چندین بار قابل تکرار است. تکرار این فرآیند موجب استحکام و مقاومت نمد خواهد شد. در پایان برای از بین بردن بوی بد نمد آن را با آب و صابون شستشو میدهند که رنگ نمد نیز روشن تر خواهد شد.
نحوه تشخیص نمد با کیفیت
نمد با کیفیت در زمان لوله شدن نباید خیلی سفت و یا خیلی شل باشد.
نمد با کیفیت از طول عمر و دوام و مقاومت خوبی برخوردار است. در نمد مرغوب معمولاً الیاف فشرده استفاده شده است. نمد مرغوب بسیار سفت و محکم می باشد. این نوع نمد در زمان شست و شو شکل و ظاهر اولیه خود را از دست نخواهد داد. نمد های با کیفیت در هر شستشو زیبایی بیشتری پیدا می کنند. حداقل عمر مفید نمد مرغوب ۳۰ سال می باشد.
نکته:
نوع پشم به کار رفته در نمد از پشم گوسفند (پشم بهاره گوسفند) میباشد.
طراحی‌های نمد
طراحی روی نمد ها معمولاً زاییده فکر و ذهن خلاق استادان نمدمال میباشد. نقوشی برگرفته از پرندگان، گل و بوته، خورشید، ستارگان، نقوش هندسی، حیوانات، پرندگان و غیره
معمولاً طراحی‌های نمدها دچار تکرار زیادی نخواهد بود. چرا که هر بار ذوق و شوق اساتید نمدمال را تحت تاثیر قرار داده و آثار با طرح جدید خلق می کنند. البته این ذوق و شوق و هنر و صنایع دستی در تمامی اساتید ایران زمین رخنه کرده است . کلیه صنایع دستی از جمله هنر نمد مالی می‌تواند در کنار بقیه هنرهای صنایع دستی ایران از جمله هنر فیروزه کوبی، خاتم‌کاری، میناکاری، قلم زنی، تشعیر چشم نوازی میکند. هنرهایی که همگی برگرفته از ذوق و شوق هنرمندان خوش سلیقه‌ای ایرانی می باشد و این ذوق و سلیقه زبان زده سراسر دنیا شده است.
درباره صنایع دستی نورمهرصنایع دستی نورمهر مجموعه ای است که دارای ۷۰ سال سابقه درخشان در تولید محصولات صنایع دستی میباشد. از ابتدای دهه ی ۴۰ با تغییر رویه خود شروع به تولید محصولات صنایع دستی مس و برنج کرد. و با توجه به تقاضای مشتریان و هنر هنرمندان اصفهان از ابتدای دهه ی ۶۰ به فعالیت در حوزه تولید قاب و خاتم نمود. از سال ۱۳۹۰ تولید انبوه محصولات فیروزه کوبی در کنار محصولات خاتم کاری و تابلو قلمزنی و الماس تراش و تشعیر خود را به خود کفایی در عرصه هنر محصولات صنایع دستی اصفهان رساند . صنایع دستی نورمهر از ابتدای فعالیت خود تا کنون در میدان نقش جهان اصفهان مشغول به فعالیت می باشد .
|