هنر ملیله کاری
هنر ملیله کاری هنری باستانی با قدمتی چند هزار ساله میباشد که توسط هنرمندان شاخص اصفهانی به ایرانیان و کل جهانیان شناسانده شده است. این هنر چند هزار ساله در طی زمان های مختلف دستخوش تغییراتی شده که توانسته با انواع هنرها و صنایع دستی دیگر مانند هنر نقره کوبی، مس، فیروزه کوبی و در کنار هنرهای خاتم کاری همچنان کیفیت و تنوع خود را حفظ نمایند. به جرأت می توان هنرمندانی را که اقدام به تهیه و تولید هنرهای ملیله کاری می کنند هنرمندان صبور و با روحی لطیف دانست .چرا که استفاده از مفتول های باریک طلا و نقره نیازمند صبر و حوصله بالا میباشد. برای ساخت آثار زیبا و شاخص
هنر ملیله کاری از نظر مواد سازنده و از نظر ظرافت و دقت به کار رفته در آن شباهت زیادی با هنر ملیله دوزی دارد. که هر دو به میزان قابل توجهی در ایران و بین تمامی هنردوستان شناخته شده می باشد.
تفاوت هنر ملیله کاری با ملیله دوزی
در هنر ملیله کاری معمولاً ملیله ها از جنس فلز مس، نقره، طلا، مفتول های نازک میباشد. که طرح های اسلیمی و سنتی را با مهارت های بالا به یکدیگر جوش می دهند و معمولاً کاربردی تزیینی دارد. اما در هنر ملیله دوزی معمولاً ملیله ها را روی لباس های مختلف روی سینه، پشت و یا در نقاط مختلف لباس می دوزند. بنابراین باید به این دو مورد دقت لازم را داشت.
تاریخچه ملیله کاری
قدمت هنر ملیله کاری مانند: هنر فیروزه کوبی، خاتم‌کاری، قلم زنی و سایر صنایع دستی دیگر ایران به دوره هخامنشیان می رسد.هنر ملیله کاری در دوره اشکانی رواج داشته اما در دوره ساسانیان از این هنر آثاری دیده نشده است. اما در حکومت سلجوقیان استقبال خوبی را نسبت به این هنر بسیار ظریف نشان داده اند. ضمن اینکه مهارت و تجربه هنرمندان دوره سلجوقی خود گواه بر این موضوع می باشد.
میتوان گفت در دوره ساسانیان با رکود هنر ملیله کاری رو به رو بوده ایم و پس از آن در دوره سلجوقی به رشد رسیده است. به صورتی که با حمله عربها به ایران ملیله های گران قیمت و سبک به عنوان غنیمت جنگی به تصرف اعراب در آمده است. بیشترین هنرمندان دوران سلجوقی در ایران در بخش خراسان شرق و شمال شرق ایران این هنر را در دست گرفته بودند. بعد از این بخش هنر ملیله کاری در شهر زنجان در دوره هخامنشیان با پیشرفته بالایی روبه‌رو شد. سپس به اصفهان منتقل شد و هنرمندانه اصفهانی توانستند ظرافت و دقت بیشتری در این هنر بپردازند. در دوره شاه عباس عده زیادی از از اقلیت ارامنه جلفای آذربایجان به اصفهان آمد و در منطقه جلفای اصفهان شروع به ساختن و پرداختن این هنر زیبا نمودند. و همچنان اصالت و زیبایی این هنر تاکنون حفظ شده است.
طراحی های ملیله کاری
معمولاً طرح های ملیله کاری برگرفته از طرح ها و نقوش قدیمی اسلیمی و سنتی می باشد. معروف ترین طرح های ملیله کاری می توان به طرح اشک، طرح جقه، طرح پیچک، طرح ترمه و غنچه طرح برگ
طرح دوچشم، طرح فرنگ، طرح سه چهار چشم، طرح کورل ملیله و تابیده
معمولاً طراحی ها در ملیله کاری به صورت دو بعدی می باشد. که هنرمند در زمان ساخت باید مفتولهای ضخیم را به عنوان اسکلت بندی کار ایجاد کند. سپس با نقشه هایی که از طریق نوار ملیله ساخته میشود پر کنیم.
ابزار آلات و وسایل ملیله کاری
طلا، نقره، مس
فلز نقره: انواع نقره، سکه های نقره، متفرقه
موم طبیعی
آب زاج سفید
و جوهر گوگرد
کوره
بوته
ریچه
دستگاه نورد
حدیده
چرخه میکرومتر
دستگاه چرخ دندانه
تخت تاب
ماشین ملیله
آینه
سوهان
پنس
فرچه
برنجی
چوب بازو
میله گرافیتی
ماشه
فرز برقی
انبردست
گیره
چکش
دریل
مته
قالب های ریخته گری و غیره
مراحل تولید و ساخت ملیله کاری
قبل از ساخت ملیله باید تمامی وسایل و قطعات مورد نیاز برای ملیله کاری را آماده کنیم. سپس اقدام به ذوب فلز موردنظر از نظر آلیاژ مس و نقره یا طلا نماییم. سپس عملیات نورد کاری و مفتول کشی باید در ابعاد و اندازه های مختلف انجام شود. آنگاه نسبت به آماده‌سازی غالب وزیر کار میشود. برای این که اسکلت بندی های کار به دقت انجام شود باید با مفتول های مربوطه انجام شود. سپس ساخت نقشه های ملیله می‌پردازیم و بعد با پر کردن فضاهای بین اسکلت اصلی با نقوش ملیله می‌پردازیم. برای اینکه در کارمان هیچگونه فضای بازی بین ملیله ها وجود نداشته باشد اقدام به خامه گیری و چک کردن نهایی می کنیم. سپس آن را برای جوشکاری اده می‌کنیم. که برای این منظور آماده می کنیم. سپس اقدام به جوشکاری ملیله ها و افزودن قطعات ریخته گری می‌نماییم .مصقل تاریکی و تمیزکاری بخش های انتهایی هنر ملیله کاری می باشند.
چرا ملیله زنجان با ملیله اصفهان متفاوت است
علت این تفاوت ملیله ها را در دو جا متفاوت می توان مشاهده کرد. یکی در ریز نقش بودن طرح‌ها و نقوش میتوان دانست چرا که نقوش ملیله کاری نسبت به قدیم از کیفیت بالاتر و مرغوبیت بیشتری برخوردارند. جایی که بر اساس سبک و سلیقه مشتری نیز تولید و ساخته می‌شوند. مانند گلاب پاش، گل سینه، روی چاقو و یا هر چیز دیگر
کل ساختار ملیله های زنجان و اصفهان به صورت یکسان می باشند.
اما ریزنقش ها و معیارهای مختلف میتوانست به علت تمایز ملیله های این دو بخش باشد که به کار رفته در ملیله های اصفهان بین ۹۰ تا ۹۵ و شاید کمتر باشد. اما ملیله میزان عیار به کار رفته در مجموعه‌های زنجان بین ۹۹.۹% و یا عیار ۱۰۰ استفاده می شود. در واقع نقوش اصفهانی بزرگتر و از نقوش زنجان ریزنقش تر میباشد.
درباره صنایع دستی نورمهرصنایع دستی نورمهر مجموعه ای است که دارای ۷۰ سال سابقه درخشان در تولید محصولات صنایع دستی میباشد. از ابتدای دهه ی ۴۰ با تغییر رویه خود شروع به تولید محصولات صنایع دستی مس و برنج کرد. و با توجه به تقاضای مشتریان و هنر هنرمندان اصفهان از ابتدای دهه ی ۶۰ به فعالیت در حوزه تولید قاب و خاتم نمود. از سال ۱۳۹۰ تولید انبوه محصولات فیروزه کوبی در کنار محصولات خاتم کاری و تابلو قلمزنی و الماس تراش و تشعیر خود را به خود کفایی در عرصه هنر محصولات صنایع دستی اصفهان رساند . صنایع دستی نورمهر از ابتدای فعالیت خود تا کنون در میدان نقش جهان اصفهان مشغول به فعالیت می باشد .
|