تشخیص خاتم کاری مرغوب
تشخیص خاتم کاری مرغوب از نامرغوب توسط یک استادکارماهر انجام میشود. کسی که به تمامی علوم و فنون خاتم‌کاری کاملا واقف بوده است چرا که استادکار ضمن تشخیص خاتم‌کاری مرغوب و نامرغوب، می تواند کیفیت های محصولات اورجینال را مورد بررسی قرار دهد.
همانطور که در مقالات قبلی صنایع دستی نورمهر به آن اشاره شد، قدمت هنر خاتم کاری را می توان به هزار سال پیش تخمین زد.
هنری ارزشمند و شاخص در میان سایر هنرهای دیگر می باشد که دقت حوصله و ظرافت بالایی را برای ساخت و پرداخت آن می‌طلبد.
سهمی که هنرمندان ایرانی باید از این هنرها داشته باشند، این است که به آنها احترام گذاشته میشود و مردم استفاده از محصولات فیک و تقلبی را تحریم کنند و استفاده از آنها را حذف نمایند. چرا که ضمن کمک به صنایع دستی خود احترام به هنر ایرانی و صنایع دستی ایرانی و حرمت و شأن آن ها حفظ خواهد شد.
خاتم کاری چیست
در هنرهای تجسمی هنری با تکنیک های تزیینی می باشد که برای ایجاد طرح نقش و کاربرد زینتی در سطوح کم عمق استفاده میشود.
از تکنیکهای خاتم کاری در میناکاری، تزیین مبل، لاک کاری، و فلز کاری مس و پرداز استفاده میشود.
تاریخچه خاتم کاری
مانند سایر هنرهای صنایع دستی ایران هنر خاتم قدمت بالایی که دارد اولین بار در دوران صفویان و حکومت شاه عباسی به اوج شکوفایی خود رسید.
البته جرقه این هنر زمینی در دوره ایلخانیان پایه‌گذاری شد.
برای اینکه خاتم ها از کیفیت خوبی برخوردار باشند آنها را معمولا از چوب استخوان و یا فلز به صورت مثلث برش داده و در طی یک سری از اشکال هندسی منظم در کنار یکدیگر قرار می دهند.
چیدمان این اشکال باید دقیق و مرتب و منظم باشد. سپس برای اینکه برای استفاده آماده شود باید آنها را روی ورقه های نازک چوبی بچسبانیم تا بخشکد.
چوب ها و استخوان هایی که برای خاتم سازی استفاده میشود باید استحکام و مقاومت خوبی داشته باشد. به همین دلیل از چوب های زیر استفاده می کنند.
چوب عناب، چوب نارنج، چوب افرا، چوب گردو، کیکم تبریزی، آبنوس، فوفل و سایر موارد دیگر
استخوان ها شامل استخوان گاو، استخوان شتر، استخوان اسب، عاج فیل و عاج مصنوعی
چرا از فلزات در خاتم سازی استفاده می کنند
یکی از دلایل تشخیص خاتم‌کاری مرغوب و نامرغوب شناسایی فلزات کاربردی در خاتم سازی می باشد.
اغلب برای اینکه خاتم ها به رنگ سفید باشند از فلز نقره و آلومینیوم در ترکیب آن استفاده می کنند.
برای اینکه رنگ زرد داشته باشد استفاده از آلیاژ برنج را درون خاتم لحاظ می‌کنند و ورق های آلومینیومی و نقره و تمام آلیاژ ها و چوب ها و استخوان هایی را که به عنوان ابزار استفاده میشود باید با دقت مناسب و بدون گره و ترک باشند، تا کیفیت خاتم نیز بالا باشد.
به همین دلیل این نوع تشخیص خاتم‌کاری مرغوب از نامرغوب را بسیار راحت‌تر می‌کند.
عوامل موثر در تشخیص خاتم کاری مرغوب
استفاده از فلزات مرغوب و با کیفیت از جمله آلیاژهای برنج، نقره و گاهی طلا
استفاده از چوبها و استخوان های با کیفیت( بهترین چوب ها را از هندوستان وارد می کنند))
دقت صبر و حوصله بالا در روند و فرایند کاری
برش قطعات با ابعاد دقیق و منظم
ساخت اشکال هندسی با مفتول های فلزی با ابعاد مشخص و منظم
سطح چوب کاملاً صاف باشد
زیرساخت کار دارای مقاومت مناسب باشد
قطعات چوبی خاصیت ابزار پذیری بالایی داشته باشند
استفاده از متریال های آبنوس و فوفل
وجود آستر در خاتم ضمن جلوه بیشتر موجب مقاومت بالای خاتم میشود خاتم باید فاقد برجستگی در سطح باشد
دارای ساختار زمینه ای و مساوی باشد
رنگ تمام سطح خاتم یک دست باشد
پوشش یکدست و لاک کاری شده عملیات بتونه کاری روی خاتم انجام شده باشد
نقوش ریز کیفیت بالاتری دارند
داشتن نظم هندسی بالا
دارای خطوط موزون و متقارن
استفاده از طرح های پیچیده
طرح‌های غیر تکراری
متریال های مختلف در ساختار
گل هایی با بیشتر از شش ضلع
گل های با کمتر از شش ضلع
طرح های سخت
طرح های بسیار ریز
داشتن سطح صاف و صیقلی
فاقد هرگونه درز و شکاف
استفاده نکردن از رنگ های شیمیایی
استفاده از متریال های کمیاب و…
شناسایی خاتم های نامرغوب
یکی از اصلی ترین عوامل خاتم نامرغوب سطح ناصاف و ناهموار خاتم های بی کیفیت می باشد.
همچنین اخیراً جنس های فیک و قاچاق در بازار صنایع دستی آسیب بزرگی را به این هنر زده است.
چرا که با شباهت بالای محصولات فیک و کپی شده باعث شده تا ضرر های وارد شده هم به قشر خریدار و هم به تولید کنندگان واقعی وارد شود.
فروش خاتم های چینی در بازار و ناآشنایی برخی افراد باعث شده تا این افراد سودجو از این موقعیت و شرایط استفاده کنند.
در این زمینه بهتر است که خریدار برای تهیه محصولات اورجینال حتماً به فروشگاه های معتبر مراجعه نماید.
روش های شناخت خاتم نامرغوب
اغلب این خاتم کاری های فیک و تقلبی کپی شده هستند و به هیچ عنوان در سبکهایی که کار شده اصول و طراحی و نظم و نقش و نگار ها، رعایت نشده است.
ضمن اینکه استفاده از متریال های نامرغوب در این خاتم ها باعث می شود تا کیفیت خاتم ها به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کند.
مزایای تشخیص خاتم کاری مرغوب از نامرغوب
زمانی که خریدار متوجه اورجینال بودن محصول شود، می‌تواند بااطمینان خاطر از محصول استفاده کنند. چراکه دیگر نگرانی خاصی بابت متریالها و طول عمر محصول ندارد.
اگر کیفیت ها و استانداردهای به کار رفته در ساخت خاتم کاری رعایت شود، محصول خاتم کاری شده نیز از طول عمر خوبی برخوردار خواهد بود. به عنوان مثال اگر بتونه کاری ها در خاتم کاری به درستی انجام نشود موجب تغییر شکل مثلث ها خواهد شد.
در ساخت گل ها نیز نباید از مواد پلاستیکی استفاده شود چراکه عاملی برای برجستگی یا فرورفتگی سطح خاتم خواهد شد.
وجود آسترها در خاتم ضمن مقاومتی که به زیرساخت آن می‌دهد جنبه تزیینی هم می‌تواند داشته باشد.
عدم وجود فاصله بین درز ها نیز نشان از مرغوبیت خاتم خواهد بود. ضمن این که نشانه شاخص خاتم مرغوب رعایت نظم در نقوش خاتم کاری می باشد.
برای اینکه بتوانید هریک از این محصولات خاتم کاری را تهیه کنید قبل از خرید اقدام به تشخیص خاتم کاری مرغوب از نامرغوب کنید تا بتوانید متریالی با کیفیت بالا و استاندارد را تهیه کنید.
درباره صنایع دستی نورمهرصنایع دستی نورمهر مجموعه ای است که دارای ۷۰ سال سابقه درخشان در تولید محصولات صنایع دستی میباشد. از ابتدای دهه ی ۴۰ با تغییر رویه خود شروع به تولید محصولات صنایع دستی مس و برنج کرد. و با توجه به تقاضای مشتریان و هنر هنرمندان اصفهان از ابتدای دهه ی ۶۰ به فعالیت در حوزه تولید قاب و خاتم نمو. از سال ۱۳۹۰ تولید انبوه محصولات فیروزه کوبی در کنار محصولات خاتم کاری و تابلو تابلو قلمزنی و الماس تراش و تشعیر خود را به خود کفایی در عرصه هنر محصولات صنایع دستی اصفهان رساند . صنایع دستی نورمهر از ابتدای فعالیت خود تا کنون در میدان نقش جهان اصفهان مشغول به فعالیت می باشد .
|