تفاوت هنر تذهیب و تشعیر
قبل از بیان تفاوت هنر تذهیب و تشعیر ابتدا هرکدام را به شما معرفی میکنیم. تاریخچه و نوع هنر را بیان کرده و سپس تفاوت این دو هنر را برای شما بیان میکنیم.
باید قبل از دانستن تفاوت این دو هنر تذهیب و تشعیر، یک شناخت کلی از این هنرها بدست بیاوریم. چرا که در صورت نشناختن این دو هنر گفتن تفاوت دو هنر تذهیب و تشعیر کاری عبث میباشد.
تذهیب
هنر تذهیب و کتاب آرایی یکی از بزرگترین و ظریفترین هنرهای مسلمانان بشمار میرود. این هنر برمبنای ارتباط روحی و معنوی با خداوند برای اولی بار در صفحه آرایی قرآن مجید بکار گرفته شد. اینکار آنقدر عشق و علاقه در ایرانیان بوجود آورد که هنر تذهیب را عبادت میدانستند. آثار بجا مانده ایمان قلبی تذهیب کاران ایرانی را بخوبی به نمایش میگذارد.
تاریخچه تذهیب
تاریخچه این هنر اصیل و زیبا به پیش از اسلام میرسد. این موضوع رامیتوان از کتاب ارژنگ یا ارتنگ مانی پیامبر پی برد. تاریخ هنر تذهیب به زمان ساسانی میرسد.
در ابتدای اسلام بدلیل اینکه نقاشی مکروه شناخته میشد، مردم میل و رغبتی به نقاشی نداشتند و بنابراین به تذهیب علاقه مند شدند. بعد از آن هنر تذهیب برای زینت قرآن و بعد جهت تزئین فرامین حاکمین و عقد نامه اشراف زادگان و کتابهای هنری و تاریخی استفاده میشد.
مکاتب تذهیب
تذهیب مانند نقاشی، دوره و مکتبهای خاصی دارد.
مکاتبی مانند سلجوقی، بخارا، تیموری، صفوی وقاجار . هرکدام از این مکاتب رنگهای متفاوت، شیوه قرار گرفتن نقش ها و تنظیم نقش ها در هر مکتب، باعث تفاوت مکاتب میباشد.
برای مثال، تذهیب در مکتب بخارا ، از رنگهای زنگار، شنگرف، سورنج و سیاه استفاده میشده در صورتی که در سایر مکاتب، رنگها به ترتیب دیگری بکار میرفته است.
براساس زمان های گوناگون، مکاتب متفاوت است چرا که روحیات و حالات هر زمانی مخصوص به خود بوده است. بعنوان مثال، تذهیب قرن چهارم هجری قمری، ساده. قرن 5 و 6 هجری قمری، منسجم. قرن 8 هجری قمری، با شکوه و قرن 9 و 10 هجری قمری با ظرافت و بیشتر تجملی بوده است.
تذهیب ایرانی در جهان منحصر بفرد میباشد. در اروپا ممکن است به نوعی آرایش و آذین، تذهیب بگویند و آن را با تذهیب ایرانی مقایسه کنند. اما تذهیب اروپایی با تذهیب ایرانی تفاوت بسیاری دارد. در تذهیب اروپایی بیشتر نقش و نگارها از ساقه درختان مثل مو برگهای رنگی تشکیل شده و گاهی از اشکال پرندگان، حیوانات و صورتهای انسان و مناظر طبیعی کار میشود.
هنر تشعیر
هنر تشعیر، شامل نقش هایی از 1 یا 2 رنگ میباشد و بیشتر در حاشیه و سرفصل بعضی ازکتابها و در و دیوار و پرده ها و پرده های نقاشی ایرانی کشیده میشود. این هنر در جلدسازی و قلمدان سازی و قلمزنی بر روی فلز مس و نیز هنر خطاطی مشاهده میشود.
تشعیر از شَعر (مو) گرفته شده و به نقش های بسیار ریز از گیاه و پرنده و درخت گفته میشود. و به این دلیل که طراحی تشعیر (طراحی حیوانات، منظره و …) معمولا با طلا و قلموهای بسیار ظریف انجام میشده، ظرافت خطوط تشعیر را به مو تشبیه کرده اند. طرح های تشعیر بیشتر صخره سنگ هاف حرکات ابر و باد، درختان، حیوانات افسانه ای مانند سیمرغ و اژدها، حیوانات وحشی، پرندگان و حیوانات کوچک هستند.
دو نوع تشعیر وجود دارد
گیاهی یا گل و بوته
وحوش
همانطور که در مقاله تشعیر بیان کردیم دو نوع تشعیر وجود دارد که مجددا انها را برای شما بازگو میکنیم.
در تشعیر گیاهی بیشتر از تصاویر برگها و گلها به رنگهای سفید، آبی یا زر و یا رنگ لاجوردی یا سیاه و مانند آن در حواشی کتابها کشیده میشود.
در تزئین قرآن کریم علاوه بر تذهیب فقط از این نوع تشعیر استفاده میشود.
تشعیر وحوش خود دارای دو نوع نوع نخجیری و گرفت وگیر است. طرح کلی تصاویر تشعیر وحوش، نقش های انواع پرندگان و جانوران اساطیری است که در ترکیب های به خصوصی متناسب با موضوع کتاب با کمترین رنگ به صورت نمادین کشیده میشود.
در تشعیر وحوش بجز تصاویر حیوانات، تصاویری از آسمان و ابرها و کوه ها و صخره ها نیز دیده میشود.
تفاوت هنر تذهیب و تشعیر در چیست؟
تذهیب هنری مجرد میباشد و ماهیتی تزئینی دارد و معمولا در تزئینات حاشیه صفحات قرآن مورد استفاده قرار میگیرد. نقش های هنر تذهیب شامل طرح های اسلیمی، گلهای ختایی و همینطور هندسی است که بطور قرینه در اطراف یک طرح اجرا میشود.
در هنر تشعیر بجای استفاده از طرحها اسلیمی و هندسی از نقوش انسانی، حیوانی و گیاهی استفاده میشود. در این هنر زیبا خطوطی منحنی به باریکی یک تار مو کشیده میشود که با پیچش های خاصی خود اجرا و طراحی میشود.
البته هنر تشعیر در حاشیه سازی و تزئینات آثار تصویری و نگارگری و اشعار و کلمات قصار نیز کاربرد فراوانی دارد.
در اجرای هنر تشعیر از نوعی ورقه های طلا و مرکب حاصل از مخلوط آب و پودر طلا استفاده میشود و به این دلیل این هنر تبدیل به هنری پر هزینه میباشد و به همین علت معمولا آثار تشعیر در یک تک نسخه اجرا و عرضه میشوند و نمیتوان تعداد زیادی از یک محصول واحد داشت.
یکی دیگر از استفاده های طراحی های تشعیر میتوان در ظروف صنایع دستی نام برد. که با طرح های زیبای تشعیر جلوه ای خیره کننده به این ظروف میبخشد. و میتوانید جهت دکوراسیون و یا هدیه به عزیزانتان از این محصولات استفاده کنید.
صنایع دستی نورمهر با بیش از 70 سال سابقه در زمینه صنایع دستی اصفهان، ارائه دهنده ظروف تشعیر نیز میباشد که میتوانید جهت تهیه آن به بازار اصفهان سری بزنید و یا از فروشگاه اینترنتی صنایع دستی نورمهر محصول مورد نظر خود را انتخاب و درب منزل تحویل بگیرید.
درباره صنایع دستی نورمهرصنایع دستی نورمهر مجموعه ای است که دارای ۷۰ سال سابقه درخشان در تولید محصولات صنایع دستی میباشد. از ابتدای دهه ی ۴۰ با تغییر رویه خود شروع به تولید محصولات صنایع دستی مس و برنج کرد. و با توجه به تقاضای مشتریان و هنر هنرمندان اصفهان از ابتدای دهه ی ۶۰ به فعالیت در حوزه تولید قاب و خاتم نمود. از سال ۱۳۹۰ تولید انبوه محصولات فیروزه کوبی در کنار محصولات خاتم کاری و تابلو قلمزنی و الماس تراش و تشعیر خود را به خود کفایی در عرصه هنر محصولات صنایع دستی اصفهان رساند . صنایع دستی نورمهر از ابتدای فعالیت خود تا کنون در میدان نقش جهان اصفهان مشغول به فعالیت می باشد .
|
سلام. با تشکر از مطالب مفید سایتتون